पाल्पा । नेपाल पर्यटन बोर्डले पाल्पाको रानीमहललाई हेरिटेज होटल बनाउन सरकारलार्ई प्रस्ताव गरेपछि स्थानीय सरोकारवालाबाट बिरोध भएको छ ।
पर्यटन विज्ञ मनमोहन श्रेष्ठले पुरानो भवन मात्र नभएर ऐतिहासिकता जोडिएको दरबार भएकाले रानीमहलमा होटल बनाउन दिन हुँदैन भन्नुभयो । लुम्बिनी प्रदेशकै महत्वपूर्ण आइकोन बनेको रानीमहललाई उपयोग गर्ने भन्दै व्यावसायिक प्रयोजनमा होटल राख्न दिन नहुने श्रेष्ठको भनाई छ । रानीमहलको संरचना होटलका लागि पनि उपयुक्त नहुने विचार अधिकांश पाल्पालीहरुले सामाजिक सञ्जालमार्फत् व्यक्त गरेका छन् । कालीगण्डकीको उत्तरबाहिनी मोडमा गण्डकी तटमा अवस्थित रानीमहललाई नेपालमा प्रेमको प्रतीक रुपमा लिने गरिएको छ ।
इतिहासविद् निर्मल श्रेष्ठले रानीमहलको पहिचान नभइकन प्रस्ताव गर्ने योजनाले कुनै अर्थ नलाग्ने बताउनुभयो । सम्पदाको महत्व र ऐतिहासिकतालाई आधार बनाएर मात्र रानीमहलको उपयोग, संरक्षण र विकासको योजना बनाउनुपर्ने श्रेष्ठको सुझाव छ । ‘रानीमहलमा म्यूजियम बनाउन सकिन्छ तर होटल बनाउन सकिन्न ।’ होटल व्यवसायी संघ पाल्पाका अध्यक्ष मोहन श्रेष्ठले पर्यटकीय गन्तव्य रानीमहललाई केन्द्र बनाएर पाल्पामा होटल खोल्न सकिने तर रानीमहलमै होटल सञ्चालन गर्न नहुने आफूहरुको मत रहेको बताउनुभयो ।
तानसेन नगरपालिकाका प्रमुख अशोककुमार शाहीले रानीमहल संरक्षण र उपयोग सम्बन्धमा विस्तृत परियोजना निर्माण गरी सार्वजनिक निजी साझेदारीअन्तर्गत जाने भनेर निर्णय गरिसकेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, रानीमहलको पर्यटकीय आकर्षणका लागि विभिन्न योजना बनाउने र परिसरसँगको जोडिएको २ सय रोपनी जग्गामा रानीमहललाई असर नपर्ने गरी न्यू क्लासिकल शैलीका होटलहरु बनाउन सकिने प्रस्ताव गरिएको छ । नगरपालिका प्रमुख शाहीले भन्नुभयो, ‘‘रानीमहलको दरबार संरचनामा नै होटल बनाउने पक्षमा हामी छैनौं । माथिबाटै निर्णय गरेको भए भन्न सक्दिन ।’’
तानसेन नगरपालिकाले ललितपुरको प्राइम एक्सेस प्रालीसँग रानीमहल सञ्चालन तथा व्यवस्थापन सम्बन्धी समझदारी गरेको नगरपालिकाका सूचना अधिकारी दुर्गा थापाले जानकारी दिनुभयो । नगरपालिकाले अहिले सम्बन्धित पक्षबाट रानीमहल सञ्चालन र व्यवस्थापनको कार्ययोजना पर्खिरहेको छ ।
नेपाल पर्यटन बोर्डका कार्यकारी अधिकृत डा. धनञ्जय रेग्मीले आफ्नो एक वर्षे कार्यकालको उपलब्धी सार्वजनिक गर्न आयोजित पत्रकार भेटघाटमा रानीमहलको उपयोगका लागि हेरिटेज होटल बनाउन सरकारलाई सुझाव दिएको बताउनुभयो । बोर्डका कार्यकारी अधिकृत डा. रेग्मीले भन्नुभयो, ‘‘रानीमहल एकपटक रंगरोगन गर्दा ३०\४० लाग्छ, मर्मतसम्भार गर्न करोडभन्दा बढी लाग्छ । पछाडि पहिरो गएको छ । पार्किङ स्थल छैन । हेर्न गएका मानिस गाली गरेर फर्किरहेको छ । यस्तो अवस्थामा राख्नभन्दा उपयोग र संरक्षणको नीति बनाऔँ भन्ने हाम्रो चाहना हो ।’’
नेपाल पर्यटन बोर्डले सात प्रदेशका सात वटा महत्वपूर्ण पर्यटकीय प्रोडक्टको पहिचान गरी पर्यटकीय गन्तव्य बनाउने विषयमा छलफल गर्दै आएको छ । सामुदायिक रेडियो मदनपोखरासँगको कुराकानीमा बोर्डका कार्यकारी अधिकृत डा. रेग्मीले रानीमहलको उपयोग, संरक्षण र पर्यटन बिस्तारका लागि पर्यटन बोर्डले हेरिटेज होटल, म्यूजियम, कालीगण्डकीमा ¥याफ्टिङ, गण्डकीको किनारमा टेन्ट क्याम्प बनाउन सकिने धारणा व्यक्त गर्नुभयो । कार्यकारी अधिकृत रेग्मीले रानीमहललाई खण्डहर बनेर जान दिनुभन्दा व्यावसायिक रुपले उपयोग गर्न सके संरक्षण र विकासका लागि केही राजश्व उठ्छ भन्ने पर्यटन बोर्डको बुझाई हो भन्नुभयो । रानीमहलमा हेरिटेज होटल भन्ने शीर्षकमा समाचार आएपछि आफूलाई तारन्तार फोन आइरहेको र स्थानीय सरोकारवालासँग छलफल गरेर उचित निश्कर्षमा पुग्ने सकिने उहाँको भनाई छ ।
खड्ग शमशेरले पत्नी तेजकुमारीको मृत्युपछि वि.सं. १९५४ मा रानीमहल निर्माण गराएका हुन् । रानीमहल व्यवस्थापन र संरक्षणका लागि पुरातत्व विभागले २०७५ साउनमा तानसेन नगरपालिकालाई हस्तान्तरण गरेको थियो ।
