काकाकुल तानसेन : कोरोनाको डर भन्दा खानेपानीको पिरलो

विजयकुमार बौडेल – 

कोरोनाका कारण लकडाउन भएपछि विद्यार्थी, कर्मचारी तथा भाडामा बस्ने व्यक्तिहरु गाउँगाउँ गएको अवस्थामा पानीको खपत कम हुँदासमेत उपभोक्ताको घरमा दुई हप्तामा सम्म पानी नआउँदा तानसेनवासी समस्यामा परेका छन् ।

धारामा पानी नआएर अधिकांश तानसेनबासीहरु ढुङ्गेधारामा धाउन बाध्य छन् । तानसेन बडिज्ञानटोलकी वसन्ती सारुले ढुंगे धारामा पानी लिन जान पनि कोरोनाको संक्रमण हुने डर लाग्ने बताउनुभयो । दुई हप्तामा पानीको धारा आउँदासमेत १ घण्टा मात्र पानी आउने गरेको सारुले बताउनुभयो । खानेपानी उपभोक्ता समिति जिम्मेवार नभएकै कारण खानेपानीको समस्या भएको सारुको भनाई छ ।

तानसेन खानेपानी उपभोक्ता समितीमार्फत तानसेनमा खानेपानी आपुर्ती हुँदै आएको छ । लकडाउनको बहाना बनाउँदै समितिका पदाधिकारी तथा कर्मचारीहरु जिम्मेवारीबाट पन्छिने गरेका छन् । कालीगण्डकी पानी माघभित्र आउने भनी तानसेनबासी तथा पत्रकारहरु माझ सार्वजनिक गरेको समितिले अहिलेसम्म कालीगण्डकीको पानी तानसेनसम्म ल्याउन सकेको छैन । तानसेनमा दैनिक २५ लाख लिटर पानीको आवश्यकता भए पनि हाल दैनिक रुपमा ७ लाख लिटर पानी मात्र पुर्ती हुँदै आएको छ ।

तानसेनमा अहिले एक हप्तादेखी १५ दिनमा एकपटक धारामा पानी आउने गरेको छ । कक्षा १० मा अध्ययनरत तानसेन सिल्खानटोलकी स्वस्तिका कर्माचार्यले पानी लिन ३ घण्टा लाईन लाग्नुपर्ने बाध्यता रहेको सुनाउनुभयो । जनता माध्यमिक विद्यालयका विद्यार्थी सौगात श्रेष्ठले पढ्ने समयमा पानी लिन समय कुर्नुपर्ने समस्याले पढाईमा समेत बाधा पुगेको गुनासो गर्नुभयो । ‘अहिले कोरानाको डरभन्दा गाउँमा खानेपानीको पिरलो छ,’ तानसेन मेहलधा।राकी विष्णुमाया महर्जनले भन्नुभयो, ‘बिहानदेखि रातिसम्मै पानीको चिन्ता हुन्छ ।’

लेववाणी माध्यमिक विद्यालयमा अध्ययनरत विद्यार्थी मञ्जिता परियारले खानेपानी समस्याका कारण महिला र बालबालिकाले लामो समयदेखि सास्ती भोग्दै आएको बताउनुभयो । ‘पानीको चिन्ताले कोरोनाको डर लाग्नै छाड्यो,’ परियारले भन्नुभयो, ‘लकडाउनको समयमा पानी ल्याउन र मुहानमा कुरुवा बस्नै ठिक्क छ ।’ उहाँका अनुसार बिहान झिसमिसेमै मुहानमा पुग्दापनी तिन चार घण्टा पालो कुर्नुपर्ने बाध्यता छ ।

‘काम गर्न गए पनी थाप्न आउन भ्याईन्न । पानी थाप्न आए काम गर्न जान भ्याईन्न ।’ दैनिक ज्याला मजदुरीको काम गर्ने असनटोलका सञ्जय माझिले दुखेसो पोख्नुभयो । उहाँका अनुसार दैनिक ज्याला मजदुरीको काम गरेर खानेहरुलाई तानसेनको खानेपानी समस्याले निकै समस्यामा पारेको छ ।

कालिगण्डकीबाट ४० लिटर प्रति सेकेण्डको दरले दैनिक २४ लाख लिटर पानी ल्याउने भनिएको काम अझै सुचारु हुन सकेको छैन । गत वर्षको फागुनभित्रै कालिगण्डकीको पानी आउनुपर्ने भनिएपनी म्याद थप्ने काम मात्र भईरहेको छ ।
तानसेनको खानेपानी आपूर्ती गर्न मृत शंजिवनी कम्पनीले २७ करोडको ठेक्का सम्झौता गरेको छ । २५ करोडको पानीको लागि आवश्यक पूर्वाधार बनाउने ठेक्का हो ।

कालीगण्डकीको पानी ल्याउन ८ इन्चको पाईप लाईन विस्तार भैसेको छ । तर खानेपानीलाई नियमित र व्यवस्थित बनाउन भन्दै तानसेन खानेपानी उपभोक्ता समितिले जिम्मेवारी लिएपछि तानसेनमा खानेपानीको समस्या झन विकराल बन्दै गएको उपभोक्ताहरु बताउँछन ।