विजयकुमार बौडेल –
फागुन – पाल्पा महोत्सव २०७६ मा किसानहरुले निशुल्क माटो परिक्षणको लाभ लिएका छन् ।
प्रदेश नं. ५ को माटो तथा मल परिक्षण प्रयोगशाला खजुरा बाँकेले पाल्पा महोत्सव स्थलमा माटो तथा मल परिक्षण घुम्ती शिविर राखेपछी किसानहरुले लाभ लिएका हुन । प्रयोगशालाले प्रदेश ५ का १२ वटै जिल्लामा घुम्ति शिविर सञ्चालन गर्ने गरेको छ । कार्यालयले किसान, ज्ञान केन्द्र, समुह, सहकारी लगाएतको माग अनुसार घुम्ति शिविर सञ्चालन गर्ने गरेको छ ।
कार्यालयका प्रमुख तथा माटो विज्ञ पर्शुराम शर्माले अहिले सम्म १४ स्थानमा घ्म्ती शिविर सञ्चालन गरिसकेको बताउनुभयो । “किसानले खेती गरिरहेको माटो पुर्खौंदेखी प्रयोग भईरहेको छ तर त्यसको उपचार भएको छैन । पहिले भन्दा अहिले गाईबस्तुको मल कम प्रयोग हुने भएकाले पनी माटोको उत्पादन शक्ति कम भईरहेको छ ।”
प्रमुख शर्माले भन्नुभयो । “माटोको जाँच गरायो भने त्यसको अवस्था के छ भनेर बुझ्न सकिन्छ । विरामी भएको भए अर्थात उत्पादन शक्ति कमजोर भएको भए त्यसको उपचार गर्ने विधी हामी बताउँछौं ।” किसानहरुले खेती गरिरहेको माटोमा के तत्व थप आवश्यक छ भन्ने सल्लाह प्रयोगशालाले जानकारी दिने प्रमुख शर्माले बताउनुभयो ।
प्रयोगशालामा ५ जना प्राविधिकहरुले काम गरिरहनु भएको छ । पाल्पा महोत्सवमा ४० जना किसानहरुले माटो परिक्षण गराएका छन् । “धेरैजसो किसानको माटोमा क्षरिय रहेछ । पाल्पाका किसानहरुको माटोमा नुनिलो बढी छ । नुनिलो भयो भने माटोको खाद्यतत्व विशाक्त हुन्छ । अनी विरुवाले आवश्यक तत्व लिन सक्दैन ।” प्रमुख शर्माले भन्नुभयो ।
“माटो नुनिलो भएमा प्राङ्गारिक मल प्रसस्त प्रयोग गर्नुपर्छ । माटोमा पानी भरेर बगाउनुपर्छ । तितेपाती, असुरो र ढैंचा जस्ता चिजको मल बनाएर प्रयोग गर्नुपर्छ ।” पाल्पाको माटोमा सामान्य क्षरियपन बढेपनी बिग्रिनसकेको तर सुधार भने आवश्यक रहेको प्रमुख शर्माको भनाई छ ।
घुम्ति शिविरबाट अम्लिय या क्षरिय छ ? भन्ने थाहा पाउने पिएच परिक्षण, प्रमुख खाद्य तत्व नाईट्रोजन, फस्फोरस र पोटासको मात्रा थाहा पाउने तथा प्राङ्गारिक पदार्थ परिक्षण गरिने प्रमुख शर्माले बताउनुभयो ।
माथागढी गाउँपालिका वडा नं. ६ का दुर्गा प्रसाद काफ्लेले माटो परिक्षण कसरी गर्ने भन्ने बुझ्न आएको भन्दै निकै जरुरी रहेको बताउनुभयो । काफ्लेले अहिले माटो परिक्षण नगराए पनी गाउँपालिका या कृषी ज्ञान केन्द्रको माध्यमबाट माटो परिक्षण गराउने बताउनुभयो ।
पाल्पा महोत्सवमा कृषी र पर्यटनका सबै स्टलहरुलाई निशुल्क गरिएको स्टल संयोजक कमल ढकालले बताउनुभयो । पाल्पाको कृषी र पर्यटनलाई विकास गर्न पाल्पा व्यापार संघ सधै तत्पर रहेको र सोही अनुसार कार्ययोजना बनाएर आगामी दिनमा पनी काम गर्ने पाल्पा व्यापार संघका अध्यक्ष तथा मुल आयोजक समितिका अध्यक्ष चिरञ्जिवी पोखरेलले बताउनुभयो ।